Γιατί ψυχοθεραπεία

Θα απαντήσω σε αυτό αντιστρέφοντας αρχικά το ερώτημα και απαντώντας «γιατί ΟΧΙ ψυχοθεραπεία / συμβουλευτική».

Πράγματι, πολλοί θεωρούν πως το να απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό είναι μακρινό σενάριο. Υπάρχουν αρκετές διαστάσεις σε αυτό το ζήτημα:

• Η μη συνειδητοποίηση του προβλήματος. Πολλοί από μας νιώθουν πεσμένη διάθεση, δυσφορία, μια καθημερινότητα που απλά περνάει και χάνεται χωρίς να αφήνει κάτι θετικό ή αξιομνημόνευτο μέσα τους και όμως το θεωρούν φυσιολογικό και πιστεύουν ότι κάπως έτσι πρέπει να είναι τα πράγματα. Άλλοι πάλι βλέπουν ότι η στάση ζωής τους δεν τους έχει ωφελήσει ως τώρα στην επίτευξη στόχων τους αλλά δεν είναι σε θέση να αξιολογήσουν αν ίσως υπάρχει κάτι που δεν κάνουν καλά. Στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει συνειδητοποίηση του προβλήματος. Είναι λοιπόν καθαρά προσωπικό θέμα του καθενός αν θα σκεφτεί το ενδεχόμενο να υπάρχει μια άλλη οδός, κάτι καλύτερο για αυτόν και μήπως τελικά του αξίζει να το διεκδικήσει. Η συνειδητοποίηση είναι το πρώτο βήμα προς την αλλαγή – ακόμα και αν τελικά δεν πραγματοποιηθεί μέσω ψυχοθεραπείας αλλά με άλλους τρόπους.

• Η ύπαρξη οικογενειακού κύκλου, συγγενών, φίλων ή/και συντρόφου. Πολλοί αισθάνονται ότι εφόσον έχουν την οικογένειά τους, τους φίλους τους ή κάποιον σύντροφο, ότι είναι καλυμμένοι ώστε να μην χρειάζονται την παρέμβαση κάποιου ειδικού. Κάνουν όμως την ίδια δουλειά οι φίλοι ή οι συγγενείς; Μπορούν να αξιολογήσουν μία κατάσταση από όλες τις πλευρές και να δώσουν λύση; Μπορούν να είναι πάντα αντικειμενικοί; Μπορούν να παρέχουν επαρκώς τη ζητούμενη στήριξη; Πολλές φορές ναι. Πιθανότατα όμως και όχι. Η σχέση με οικεία πρόσωπα είναι πολύ διαφορετική από την επαγγελματική σχέση που αναπτύσσεται με κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας. Προς συζήτηση.

• Η δυσκολία να ανοιχτεί κανείς σε κάποιον άγνωστο. Σίγουρα είναι αντικίνητρο για πολλούς η ιδέα ότι θα πρέπει να εκφράσουν προσωπικά τους θέματα σε έναν άνθρωπο που τους είναι εντελώς άγνωστος, από την άλλη όμως ο ρόλος του ειδικού είναι ακριβώς να δημιουργήσει κλίμα ασφάλειας και εμπιστοσύνης ώστε να εμπνέεται ο σεβασμός στο πρόσωπο του θεραπευόμενου, χωρίς καμία κριτική διάθεση, κάτι το οποίο μπορεί συχνά να συναντά ο δεύτερος στο περιβάλλον του.

• Η πεποίθηση ότι είναι ένδειξη αδυναμίας. Ακόμα κι αν έχει συνειδητοποιήσει κάποιος ότι όντως υπάρχει ζήτημα, ότι πράγματι υπάρχουν κάποιες αντικειμενικά οδυνηρές καταστάσεις, αρνητικοί παράγοντες  ή “αγκάθια” στη ζωή του, θεωρεί ότι είναι ένδειξη αδυναμίας να ζητήσει βοήθεια. Η πεποίθηση δηλαδή ότι πρέπει να είμαστε πάντα ισχυροί και να τα αντιμετωπίζουμε όλα μόνοι μας. Απεναντίας, είναι ένδειξη δύναμης η συνειδητοποίηση ότι πιθανόν να χρειαζόμαστε τη βοήθεια κάποιου άλλου και ότι δεν είμαστε ικανοί για όλα από μόνοι μας. Δε χρειάζεται να είμαστε στο χείλος του γκρεμού για να αντιληφθούμε πως μπορούμε να πετύχουμε περισσότερα αν πορευθούμε μαζί με κάποιον άλλον. Το αν αυτός ο άλλος θα είναι ψυχολόγος ή κάποιος φίλος, συγγενής ή γνωστός, αυτό και πάλι έχει να κάνει με το ζητούμενο του καθενός.

• Η άποψη ότι η ψυχοθεραπεία αφορά σοβαρές ψυχικές διαταραχές. Συνυφασμένη με την παραπάνω αντίληψη, είναι και η εσφαλμένη ιδέα ότι η ψυχοθεραπεία αφορά μόνο ψυχικά πάσχοντες ανθρώπους. Κι όμως, ο ψυχολόγος, και στην περίπτωσή μας ο συμβουλευτικός ψυχολόγος, ασχολείται κατά κόρον με υγιείς ανθρώπους που αντιμετωπίζουν θέματα που τους εμποδίζουν να ζήσουν τη ζωή τους όπως θα ήθελαν. Δε σημαίνει ότι αποκλείεται η ενασχόληση του ψυχολόγου και με σοβαρές ψυχικές παθήσεις αλλά σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως απαιτείται και η συνδρομή άλλου ειδικού, του ψυχιάτρου.

• Το υψηλό οικονομικό κόστος. Ακόμα κι αν κάποιος αναγνωρίζει τα οφέλη που θα μπορούσε να του προσφέρει η ψυχοθεραπεία/συμβουλευτική, πολλές φορές το κόστος είναι αποτρεπτικό, έτσι ώστε για αρκετούς να θεωρείται πολυτέλεια.

Γιατί να ξεκινήσω λοιπόν ψυχοθεραπεία;

Αφού είδαμε λοιπόν τι κρατάει πολλούς από το να απευθυνθούν σε ψυχολόγο, ας δούμε τι θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό κίνητρο για σας ώστε να επιλέξετε τη λύση της ψυχοθεραπείας:

• Έχετε υποστεί κάποια απρόσμενη αλλαγή στη ζωή σας που είναι αδύνατον να την αντιμετωπίσετε με τις υπάρχουσες δεξιότητές σας.
• Έχετε αποφασίσει ότι θέλετε να αντιμετωπίσετε κάτι οδυνηρό που σας συνέβη στο παρελθόν και υπάρχει ακόμα μέσα σας.
• Θέλετε να αναπτύξετε τεχνικές επίλυσης προβλημάτων ή λήψης αποφάσεων που θα μπορείτε να τις αξιοποιείτε στο παρόν και στο μέλλον σας.
• Θέλετε γενικότερα να αλλάξετε τον τρόπο σκέψης σας ή τη στάση ζωής σας ώστε να σας ωφελεί.
• Νιώθετε ότι δεν έχετε κάποιον να σας ακούσει και να σας στηρίξει.
• Υπάρχουν μύχια ζητήματα που δεν μπορείτε να τα συζητήσετε με συγγενείς ή φίλους.
• Έχετε ζητήσει τη βοήθεια φίλων ή συγγενών αλλά δεν καλύπτεσθε ή ενδεχομένως να επιβαρύνεστε περισσότερο.
• Χρειάζεστε μακροπρόθεσμη αλλαγή και όχι κάτι που απλά απαλύνει προσωρινά τον πόνο ή την οδύνη που βιώνετε.
• Έχετε δοκιμάσει άλλους τρόπους να βοηθήσετε τον εαυτό σας, αλλά το πρόβλημα παραμένει.
• Θέλετε απλώς να βελτιώσετε περισσότερο την αυτογνωσία σας και να πετύχετε καλύτερη πνευματική και ψυχική ολοκλήρωση.